Oszczędzanie pieniędzy przy korzystaniu z instrumentów finansowych, oferowanych przez banki należy do najbezpieczniejszych sposobów gromadzenia kapitału. Środki, które klienci powierzają bankom, są chronione przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który w razie problemów któregoś z nich przejmuje na siebie obowiązek wypłacenia zgromadzonych środków. Wśród różnych produktów bankowych przeznaczonych do oszczędzania jedno z pierwszych miejsc pod względem popularności zajmują bankowe lokaty terminowe. Dzięki wpłacie odpowiedniej kwoty na ustalony w umowie okres można uzyskać odsetki wyliczone według obowiązującego dla danej lokaty oprocentowania. Przyjrzyjmy się bliżej temu, od czego zależy jego poziom oraz sprawdźmy, jakie są możliwe sposoby jego wyliczania.
Które czynniki kształtują wysokość oprocentowania lokat bankowych?
Bank zbierający lokaty od swoich klientów zobowiązuje się do wypłacenia im określonych odsetek. Kwoty te są rodzajem wynagrodzenia, jakie bank oferuje w zamian za możliwość obracania pieniędzmi klientów. Pozyskiwane środki są przez bank inwestowane. Służą udzielaniu kredytów, na których bank uzyskuje określoną marżę, a niekiedy także działalności związanej z rynkiem finansowym – kupowaniu wybranych akcji czy obligacji. Dzięki prowadzeniu rozmaitych operacji bank zdobywa środki, których część przeznacza na wypłatę oprocentowania od powierzonych sobie pieniędzy.
Wielkość środków, które mogą być w ten sposób zagospodarowane, zależy w dużej mierze od tego, jak efektywnie działa bank oraz jaką stopę zwrotu może otrzymać ze swoich inwestycji. W niektórych sytuacjach banki działają aktywniej i starają się uzyskać więcej pieniędzy od swoich klientów, w innych ograniczają zaangażowanie. W sytuacjach, kiedy bank ma większe zapotrzebowanie na środki od swoich klientów, oferuje im wyższe zyski przekładające się na oprocentowanie lokat, gdy jest ono mniejsze, maleje również poziom oprocentowania.
Ważnym czynnikiem wpływającym na poziom oferowanego przez banki oprocentowania jest wysokość stopy procentowej oferowanej przez bank centralny. Określa ono cenę, po jakiej instytucja ta jest gotowa proponować bankom pieniądze. Gdy stopy procentowe ulegają zmianie, automatycznie wpływa to także na wszystkie operacje finansowe– koszty kredytów oraz oprocentowanie lokat.
Czy na zyskowność lokaty bankowej wpływa tylko wysokość oprocentowania?
Oprocentowanie lokat bankowych jest wyliczane przy uwzględnieniu wysokości stopy procentowej oferowanej przez bank centralny. Ważna jest jednak także konstrukcja formuły, na podstawie której jest ono wyliczane. Oprocentowanie wszystkich instrumentów finansowych może być określone jako zmienne lub stałe. W przypadku oprocentowania stałego pozostaje ono na tym samym poziomie przez cały czas trwania umowy, oprocentowanie zmienne może się natomiast zmieniać, w zależności od sytuacji.
To, który rodzaj oprocentowanie okaże się bardziej korzystny zależy od wielu czynników, przede wszystkim od stabilności rynków finansowych i szerzej całej gospodarki. W sytuacji, gdy inflacja – czyli tempo wzrostu lub obniżania się cen towarów, na podstawie których jest ona wyliczana – utrzymuje się na stałym poziomie lub zachowuje się zgodnie z przewidywaniami ekonomistów, oprocentowanie stałe może się okazać bardziej opłacalne, o ile jego poziom jest akceptowalny dla klienta. Na poziom zyskowności wpływ ma też zwykle skorelowany z inflacją poziom stóp procentowych banku centralnego. Kiedy jednak rynek jest bardziej zmienny o wiele atrakcyjniejsze może się okazać oprocentowanie zmienne, choć jednocześnie może ono przynieść większe straty z uwagi na wyższe ryzyko.
Na poziom oprocentowania lokaty wpływa też to, z jaką częstotliwością kapitalizowane są odsetki. Kapitalizacja oznacza dopisywanie kwoty odsetek do sumy założonej lokaty. Ich wielkość zwiększa więc sumę, jaka jest brana pod uwagę przy wyliczaniu kolejnych kwot oprocentowania. Jeśli kapitalizacja będzie częstsza, kapitał będzie szybciej się zwiększał. Przy dużych sumach różnice między kapitalizacją miesięczną, kwartalną i roczną mogą być bardzo znaczne.
